پروکتوسکوپی یا رکتوسکوپی (proctoscopy) روشی است که در آن از یک اسکوپ (لوله انعطاف پذیر مخصوص) پلاستیکی یا فلزی به نام پروکتوسکوپ استفاده می شود تا داخل راست روده (رکتوم) دیده شود. راست روده یک لوله عضلانی 20 سانتیمتری است که روده بزرگ را به مقعد وصل میکند.
چرا رکتوسکوپی انجام می شود؟
رکتوسکوپی به چند دلیل انجام می شود. ممکن است دکتر متخصص گوارش بخواهد وجود بیماری در راست روده یا مقعد را بررسی کند. ممکن است علت آن نتیجه آزمایش غیر طبیعی تنقیه باریوم باشد که نیاز به بررسی بیشتر داشته است یا ممکن است پزشک به علت خونریزی مقعدی نیاز به این کار ببیند.
همچنین ممکن است برای بررسی پولیپ های روده (زایده های خوش خیم آستر روده) یا بررسی بازگشت سرطان روده بزرگ و راست روده این کار لازم باشد.
چگونه برای رکتوسکوپی آماده شوم؟
پیش از رکتوسکوپی، پرشک معمولا از شما میخواهد شیاف بگذارید (دارویی را از مقعد وارد بدن کنید تا روده تخلیه و تمیز شود). این کار باید شب قبل از رکتوسکوپی انجام شود. گاهی نیز ممکن است تنقیه در مطب پزشک پیش از رکتوسکوپی انجام شود.
رکتوسکوپی چگونه انجام می شود؟
پیش از رکتوسکوپی باید لباسهای خود را در بیاورید و احتمالا لباسی را که به شما داده میشود بپوشید. به پهلو روی تخت دراز میکشید تا رکتوسکوپی انجام شود. دکتر در حالی که دستکش پوشیده است با انگشت مقعد را بررسی میکند تا ببیند حساسیت یا انسدادی وجود دارد یا نه.
سپس پروکتوسکوپ که به ژل روان کننده آغشته شده است از مقعد وارد راست روده می شود و جریان هوا به داخل روده پمپ می شود تا راست روده کاملا باز شود. ممکن است احساس پری یا نیاز به اجابت مزاج داشته باشید.
همچنین ممکن است از ابزار مخصوصی برای برداشتن زایده های داخل راست روده استفاده شود یا نمونه بافت برداشته شود (بیوپسی) تا بیشتر بررسی شود.
هنگامی که معاینه تمام شد، دکتر با ملایمت اسکوپ را بیرون میکشد.
بیشتر مردم برای این درمان نیازی به بی حسی ندارند. در زمانی که دستگاه داخل بدنتان است ممکن است کمی احساس فشار یا گرفتگی شکم کنید اما نباید دردی احساس کنید.
احساس وجود هوا داخل شکم یا رها شدن آن از مقعد یا شنیدن صدای آن در حین رکتوسکوپی طبیعی است. این طبیعی است و نباید بابت آن خجالت بکشید.
پس از پایان رکتوسکوپی نیز ممکن است احساس نفخ و گرفتگی شکم داشته باشید. در این صورت دفع باد میتواند در آرام شدن شکم مفید باشد. پس از تمام شدن آزمایش، راه بروید تا به دفع باد شکم کمک شود. پروکتوسکوپی معمولا 5 تا 15 دقیقه طول میکشد.