به وجود آمدن اسکار و فیبروز در مجرای ادرار می تواند باعث باریک کردن مجرا شود. “تنگی مجرای ادرار” موجب محدود کردن جریان ادرار از مثانه به سمت بیرون شده و در نتیجه باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری در مجاری ادراری مانند تورم و عفونت و علایم سوزش ادرار می شود. درمان تنگی مجرای ادرار با روش های جراحی و غیر جراحی امکان پذیر است ولی در ابتدا باید علت اصلی بیماری تشخیص داده شود.
علل تنگی مجرای ادرار
علل ایجاد بافت اسکار در مجرای ادراری در نتیجه موارد زیر است:
- سابقه جراحی سیستوسكوپی از طریق مجرای ادرار و وارد کردن یک اندوسکوپ و یا استفاده طولانی مدت از سوند فولی در مجرای ادرار برای خارج کردن ادرار از مثانه
- آسیب به مجرای ادرار یا لگن از زیر بیضه ها مثل لگد
- پروستات بزرگ شده یا سابقه جراحی پروستات به منظور کاهش سایز غده پروستات در مردان
- سرطان مجرای ادرار یا سرطان پروستات
- عفونت ها و بیماری های مقاربتی جنسی
- سابقه پرتو درمانی به منظور درمان سرطان
بیشتر بخوانید : پیشگیری از تنگی مجرای ادرار
علائم تنگی مجرای ادرار
تنگی مجرای ادرار در مردان نسبت به زنان شایع تر است. در اغلب مواقع تشخیص علت اصلی تنگی مجرای ادراری امکان پذیر نیست. علائم و نشانه های رایج تنگی مجاری ادرار شامل:
- کاهش جریان ادرار
- تخلیه ناکامل مثانه
- دوشاخه شدن ادرار
- درد هنگام ادرار کردن و قطره قطره بودن ادرار
- تکرر ادرار و احساس نیاز فوری به ادرار کردن
- عفونت مجاری ادراری
- سوزش ادرار
تشخیص تنگی مجرای ادرار
در ابتدا برای تشخیص بیماری، متخصص اورولوژی سوالاتی درباره علائم بیمار و پرونده پزشکی فرد مطرح می کند. سپس معاینه فیزیکی بیمار صورت گرفته و در صورت نیاز آزمایشات دیگری به منظور تشخیص علت اصلی تنگی مجرای ادرار، محل تنگی مجرا و میزان تنگی مجرا صورت می گیرد. از جمله آزمایشات جانبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنالیز ادرار – در این نوع آزمایش نمونه ادرار جهت بررسی نشانه هایی از عفونت، خون و سرطان، گرفته می شود.
- آزمایش جریان ادرار – در این آزمایش قدرت و میزان جریان ادرار سنجیده می شود.
- سونوگرافی مجاری ادرار – میزان باقیمانده ی ادرار در این نوع آزمایش سنجیده می شود.
- سونوگرافی لگن – بعد از ادرار کردن، سونوگرافی لگن انجام می شود، تا حضور ادرار در مثانه بررسی شود.
- آزمایش MRI
- آزمایش X-ray
- سیتوسکوپی
علائم تنگی مجرای ادرار پروستاتیک
تنگی در مجرای پروستاتیک هم بر اثر بزرگی پروستات آقایان بسیار شایع است که درمان ها و جراحی های پروستات برای رفع این تنگی ها توسط اورولوژیست انجام میشود. تمامی آقایان با بالا رفتن سن دچار بزرگی خوشخیم پروستات میشوند. گاهی بزرگ شدن پروستات به بخش خارج مجرای ادراری است و علائمی ایجاد نمیکند و بیمار هم شکایتی ندارد و به طور اتفاقی در سونوگرافی کشف میشود. اما در مواردی که بزرگی پروستات به داخل مجرا باشد بیمار با کاهش فشار ادرار و احساس عدم تخلیه ادرار و شب ادراری شدید به پزشک مراجعه میکند. اکثر موارد این تنگی ها با داروهای پروستات رفع میشود و نیاز به جراحی توسط اورولوژیست نخواهد داشت. اما در موارد شدید آن که به دارو پاسخ نمیدهد نیاز به جراحی توسط متخصص ارولوژی دارد.
درمان تنگی مجرای ادرار
درمان تنگی مجرای ادرار در صورتی که برای فرد مشکل به وجود آورده باشد، ضروری است. در صورتی که “درمان تنگی مجرای ادرار” صورت گیرد، باید تا یک سال فرد تحت نظر قرار گرفته تا از تنگی مجدد مجرای ادرار و عفونت مجاری ادراری پیشگیری شود.
در زیر به گزینه های درمانی مختلف اشاره می کنیم:
- استفاده از کاتتر – در این روش یک لوله باریک به نام کاتتر وارد مثانه شده و ادرار تخلیه می شود. این مورد اولین اقدام در جهت درمان تنگی مجرای ادرار می باشد. در صورت وجود عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می گردد.
- روش اتساع(دیلاتاسیون) – در این روش یک سیم باریک وارد مجرای ادرار شده و به مثانه می رسد. سپس با اتساع پیش رونده، مجرا به مرور بزرگ تر می شود. این روش برای تنگی مجرای ادرار مکرر، یک گزینه مناسب است.
- اینترنال یورتروتومی – روش برش تنگی با تیغ از طریق مجرا
- روش جراحی مجرای ادرار – در این روش جراحی قسمت باریک مجرای ادرار برداشته می شود و یا مجرا بزرگ می شود. در این روش بافت اطراف ناحیه جراحی شده و می تواند بازسازی شود. برای مثال از پوست نواحی دیگر بدن کمک گرفته می شود و بافت بازسازی می شود.
سلام دکتر من احساس کامل تخلیه نشدن ادرار و سوزش و درد هنگام خروج دارم ولی سوزش ادرار ندارم و سرعت خروج ادرارم خوب است ۱۶ سالمه و خیلی وقته این مشکل رو دارم میشه کمکم کنید؟
سلام. پدر من هشتادو شش سالش است. چند بار سیستوسکوپی داشته و هر بار دچار تنگی مجرا میشه. آیا دارویی داره غیر از سوند ؟ چون از سوند خیلی ناراحت میشه و الان هم دفع ادرار به سختی انجام میشه. ممنون میشم راهنمایی کنید.