بوتاکس معده (Gastric botox) چیست؟
بوتاکس معده روشی نوین و غیر جراحی برای کاهش وزن است. استفاده از این روش از اواخر سال ۲۰۲۰ در ترکیه و بعضی از کشور های عربی از جمله مصر شروع شده و اکنون به عنوان روشی برای کاهش وزن در دنیا و از جمله کشور ما در حال انجام است. در این روش سم بوتولینوم (بوتاکس) که می تواند باعث فلج موقت عضلات شود توسط آندوسکوپی در پاره ای از نقاط معده تزریق شده و با کند کردن حرکات عضلات معده (حرکت ماهیچه های معده به هضم غذا کمک می کنند) یا به اصطلاح گاستروپارزی موقت باعث سیری زودرس در فرد و بدنبال آن کاهش وزن می شود. در این مقاله سعی شده که به سوالاتی که در ذهن شما عزیزان ممکن است وجود داشته باشد پاسخ بدهیم.
بوتاکس معده چطور انجام می شود؟
بوتاکس توسط آندوسکوپی و توسط فوق تخصص گوارش در معده تزریق می شود و انجام آن حدود ۲۰-۳۰ دقیقه طول می کشد. در این روش فرد تحت آرامبخشی یا بیهوشی سبک قرار گرفته و لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین همراه وارد معده می شود و بوتاکس از طریق آن به دیواره معده، به ویژه اسفنکتر پیلور (عضله ای که عبور غذا از معده به روده کوچک را کنترل می کند) و سایر نواحی تزریق می شود تا باعث کاهش انقباضات معده شود.
چه کسانی مناسب بوتاکس معده هستند؟
بوتاکس معده به طور کلی برای افراد زیر توصیه می شود:
- دارای BMI (شاخص توده بدنی) بین 25 تا 35.
- به دنبال یک گزینه غیر جراحی برای کمک به کاهش وزن هستند.
- با رژیم غذایی و ورزش به تنهایی موفق نبوده اند.
و معمولاً برای افراد دارای چاقی شدید (BMI بالای 35) توصیه نمی شود، زیرا سایر روش های کاهش وزن مانند بای پس معده یا اسلیو گاسترکتومی ممکن است موثرتر باشند.
آیا بعد از بوتاکس نیاز به رژیم و فعالیت خاصی است؟
پاسخ این سوال مثبت است. اصولا هر روش کاهش وزنی، چه روشه های جراحی و چه غیر آن، همگی روش های کمکی جهت کاهش وزن بوده و هیچکدام بدون رژیم غذایی یا فعالیت بدنی مستمر به تنهایی اثر بخش نیستند. بوتاکس معده نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بعد از انجام آن نیاز به فعالیت روزانه یک ساعته بصورت پیاده روی یا شنا و یا دوچرخه سواری بصورت مداوم و بدون استراحت می باشد. لازم به ذکر است که فعالیت از همان روز تزریق قابل انجام بوده و باید بطور مداوم برای یکساعت در طول روز انجام شود.
آیا بعد از رفع اثر بوتاکس وزن بر می گردد؟
رفع اثر بوتاکس به معنای برگشت وزن نیست. فرض کنید شما وزنی معادل ۹۰ کیلوگرم داشته و اکنون با بوتاکس به ۸۰ رسیده اید و اکنون دو ماه از تزریق گذشته است آیا با رفع بوتاکس وزن بر می گردد؟ نه الزاما این موضوع اصولا به خود فرد مربوط است و اگر فرد رژیم و فعالیت خود را حفظ کند می تواند وزن خود را حفظ و در غیر اینصورت چه با روش های جراحی و چه غیر آن و هر روشی بدون حفظ فعالیت بدنی و رژیم، وزن کم شده قابل برگشت خواهد بود.
عوارض بوتاکس معده
اصولا عوارض نادر بوده و همگی نهایتا تا رفع اثر دارو طی یک ماه رفع می شود، عوارض عمده شامل:
-
- عوارض جانبی موقت
حالت تهوع، نفخ یا ناراحتی شکمی بصورت موقت ممکن است بعد از عمل رخ دهد.
-
- خطر عفونت
مانند هر روشی که شامل آندوسکوپی می شود، خطر عفونت جزئی وجود دارد.
-
- درد محل تزریق
که از بعد از تزریق حداکثر ۱۲ ساعت وجود داشته و به پشت شانه ها و گردن تیر می کشد این درد اغلب با مصرف پنتوپرازول رفع می گردد.
-
- تنگی نفس و احساس سنگینی نفس
این احساس بدلیل فشار معده بر روی دیافراگم چپ است و حدودا تا ۳۵ روز بعد تزریق و خصوصا در ۳ هفته اول دیده می شود و اغلب باعث آزار شدید بیمار، مشابه آنچه در بیماران سیگاری و آسمی می بینیم، نمی شود.
-
- حس دو بینی
این احساس نیز به شکل پرنور شدن یا ترکیب شدن نور ها در فضای پرنور برای کمتر از ۱۲ ثانیه رخ داده و این حالت نیز طی ۳۵ – ۳۰ روز رفع می شود. این حالت اغلب مانع کار و رانندگی فرد نمی شود و مختل کننده فعالیت روزانه فرد نیست.
-
- یبوست و اسهال
در ۱ الی ۲ درصد افراد ممکن است بصورت دفع مدفوع سفت یا عدم دفع رخ دهد که اغلب طی ۲ هفته اول تزریق بوده و با احتمال خیلی کم تا یک ماه ممکن است دیده شود در تعداد بسیار کمی از افراد ممکن است درجاتی از اسهال یعنی دفع سه بار مدفوع شل در روز نیز طی همین مدت رخ دهد.
-
- نفخ
نفخ به علت ایجاد کندی حرکت معده قابل انتظار بوده و در اکثر افراد آزاد دهنده نمی باشد. سایر عوارض آن ضعف و بی حالی گذرا و افزایش یا کاهش بزاق دهان است.
آیا علاوه بر رژیم و فعالیت همزمان با بوتاکس نیاز به اقدام دیگری می باشد؟
این روش برای سنین ۶۵ – ۱۷ سال و افراد دارای بی ام آی 40-۲۵ قابل انجام است و در موارد زیر ممنوع است.
-
- وجود حساسیت و شوک آنافیلاکسی به بوتاکس
- وجود بیماری های نورولوژیک خاص
بیماری های نورولوژیک خاص مثلMS ، میلیت عرضی (یک بیماری عصبی نادر است که باعث التهاب طناب نخاعی می شود)، سندرم گیلن باره (با درگیر کردن عصب محیطی باعث ضعف عضلانی و بی حسی می شود)، میاسنتی گراویس (اختلال عصبی عضلانی خودایمنی مزمن است که منجر به درجات مختلفی از ضعف عضلات اسکلتی می شود) و …
و به نظر می رسد سایر افراد حتی بیماران قلبی – عروقی منعی جهت تزریق بوتاکس معده ندارند. بعد از تزریق بوتاکس نیز بیمار می تواند کلیه دارو های خود که از قبل مصرف می کرده را استفاده نماید.
سوالات متداول
آیا علاوه بر رژیم و فعالیت همزمان با بوتاکس نیاز به اقدام دیگری می باشد؟
جهت کمک به کاهش وزن بهتر فرد و بهبود اثر بخشی بوتاکس بطور انتخابی ممکن است همزمان روش های دیگر نیز استفاده شود که در هنگام تزریق یا در ویزیت به بیمار توضیح داده خواهد شد.
چه میزان کاهش وزن با بوتاکس معده رخ می دهد؟
کاهش وزن مورد انتظار ۱۵ - ۵ کیلوگرم طی برهه زمانی دو تا سه ماه بعد تزریق است اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که در یک تا سه درصد افراد بوتاکس ممکن است در بدنشان سریعا پاکسازی شود و کاهش وزن مد نظر را نداشته باشند.
