انواع سلول‌های پوستی
سرطان پوست در هر جایی از بدن می تواند رخ دهد اما در بخش هایی از پوست که اغلب در معرض نور خورشید هستند، مانند صورت، گردن و دست ها شایع تر است.
پوست بزرگترین ارگان بدن است و آن را از گرما، نور خورشید، آسیب و عفونت محافظت می کند. همچنین به کنترل دمای بدن کمک کرده و آب، چربی و ویتامین D را ذخیره می کند. پوست چندین لایه دارد، اما دو لایه اصلی اپیدرم (لایه فوقانی یا بیرونی) و درم (لایه تحتانی یا داخلی) هستند. سرطان پوست از اپیدرم شروع می شود که از سه نوع سلول تشکیل شده است:
- سلول های سنگفرشی: سلول های نازک و مسطحی که لایه بالایی اپیدرم را تشکیل می دهند.
- سلول های بازال (پایه ای) : سلول های گرد زیر سلول های سنگفرشی هستند.
- ملانوسیت ها: سلول های سازنده ملانین هستند و در قسمت پایینی اپیدرم قرار دارند. ملانین رنگدانه ای است که به پوست رنگ طبیعی می دهد. هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، ملانوسیت ها رنگدانه بیشتری تولید کرده و باعث تیره شدن پوست می شوند.
انواع مختلف سرطان پوست
سرطان پوست ممکن است در سلوله های بازال یا سلول های سنگفرشی رخ دهد. شایع ترین انواع سرطان پوست، کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی است که به آن ها سرطان پوست غیرملانومایی گفته می شود. کراتوز اکتینیک بیماری پوستی است که برخی اوقات به کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل می شود.
سرطان پوست نوع ملانوما نسبت به انواع ذکر شده در بالا شیوع کمتری دارد. این نوع به بافت های مجاور حمله می کند و به سایر بخش های بدن گسترش می یابد.
رنگ پوست و قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند خطر ابتلا به کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست را افزایش دهد.
ریسک فاکتورهای سرطان پوست
هر چیزی که باعث افزایش شانس ابتلا به یک بیماری شود، ریسک فاکتور یا همان عامل خطر نامیده می شود.
داشتن یک عامل خطر به معنای ابتلا به سرطان نیست و در مقابل نداشتن عوامل خطر نیز به این معنی نیست که سرطان نخواهید گرفت. به هر حال اگر فکر می کنید در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستید حتما با پزشک خود صحبت کنید.
عوامل خطر برای ابتلا به کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست شامل موارد زیر است:
- قرار گرفتن در معرض نور طبیعی خورشید یا نور مصنوعی (مانند تخت های برنزه کننده) در مدت زمان طولانی.
- داشتن چهره ای روشن که شرایط زیر را دارد:
- پوست روشن که به راحتی دچار کک و مک شده و می سوزد، برنزه نشده یا به سختی برنزه می شود.
- چشم های آبی، سبز یا سایر رنگ های روشن.
- موهای قرمز یا بلوند.
اگرچه داشتن چهره ای روشن عامل خطری برای سرطان پوست است، اما افراد با هر رنگ پوستی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شوند.
- سابقه آفتاب سوختگی
- سابقه شخصی یا خانوادگی کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی پوست، کراتوز اکتینیک، سندرم خال دیسپلاستیک خانوادگی، یا خال های غیر معمول.
- تغییرات خاصی در ژن ها یا سندرم های ارثی، مانند سندرم خال سلول بازال، که با سرطان پوست مرتبط است.
- التهاب پوستی که برای مدت طولانی ادامه داشته باشد.
- سیستم ایمنی ضعیف.
- قرار گرفتن در معرض آرسنیک
- درمان با اشعه در گذشته
سن بالا عامل اصلی خطر برای اکثر سرطان ها است. با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان افزایش می یابد.
علائم سرطان پوست
هر نوع تغییری در پوست نشانه کارسینیوم سلول بازال، کارسنیوم سلول سنگفرشی یا کراتوز اکتینیک نیست. البته بهتر است با مشاهده هر نوع تغییر با پزشک خود مشورت کنید.
- کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست علایم زیر را نشان می دهند:
- زخمی که خوب نمی شود.
- بخش هایی از پوست علایم زیر را دارند:
- برجسته، صاف، براق و مرواریدی به نظر می رسد.
- سفت و شبیه جای زخم بوده و ممکن است سفید، زرد یا مومی باشد.
- برجسته و قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز است.
- فلسی شده، خونریزی دارد یا پوسته پوسته است.
کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست اغلب در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند مانند بینی، گوش، لب پایین یا بالای دست ها رخ می دهد.
- علائم کراتوز اکتینیک شامل موارد زیر است:
- وجود لکه پوسته پوسته خشن، قرمز، صورتی یا قهوه ای روی پوست که ممکن است صاف یا برجسته باشد.
- ترک خوردن یا پوست انداختن لب پایین که با بالم لب یا وازلین بهبود نمی یابد.
کراتوز اکتینیک بیشتر در صورت یا بخش بالایی دست ها رخ می دهد.
از آزمایشات و روش های بررسی کننده پوست، برای تشخیص کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی پوست استفاده می شود.
