اندازه گیری فشار خون

در اندازه گیری فشار خون “دو عدد مشخص ثبت می شود. نخستین عدد : فشار سیستولی و عدد دوم : فشار دیاستولی”

• فشار سیستولی (فشار سیستولیک؛ systolic pressure) نشان دهنده نیروی حاصل از انقباض ها (ضربان ها)ی قلبی است که موجب پمپ شدن خون به بدن می شود.
• فشار دیاستولی(فشار دیاستولیک؛ diastolic pressure) نامیده می شودو فشار پر شدن دوباره خون به منظور آماده شدن برای انقباض یا ضربان قلبی بعدی است.

در اکثر افراد فشار خون کم تر از ۱۴۰/۸۵ میلی لیتر جیوه مناسب و مطلوب است. برای افرادی که قبلا در معرض خطر بیداری قلبی عروقی بوده اند(مثلا مبتلایان به دیابت)، محدوده طبیعی فشار خون ۱۴۰/۸۵ میلی لیتر جیوه است. مقدار فشار خون به وسیله نیرو و مقدار خون پمپ شده و میزان انعطاف پذیری سرخرگ ها تعیین می شود. فشار خون ۱۳۰/۸۰ در بزرگسالان فشار خون ایده آل است.

نحوه اندازه گیری فشار خون

در هر زمان می توان فشار خون را اندازه گیری کرد. معمولا بهتر است اندازه گیری فشار خون پس از حداقل 5 دقیقه استراحت انجام شود. برای این کار از دستگاه اندازه گیری فشار خون ( دستگاه فشارسنج ) و گوش پزشکی مخصوص شنیدن صداهای قلبی استفاده می شود.

بهترین وضعیت برای اندازه گیری فشارخون، وضعیت نشسته در حالت کامل است. ساعد باید بروی میز یا دسته صندلی قرار بگیرد. وجود استرس و نیز پر بودن مثانه می توانند فشارخون را بالاتر از آنچه هست نشان دهند. فشار خون دو دست به جز موارد استثنایی تقریبا مساوی هستند. البته اندازه گیری فشارخون از هر دو بازو اطمینان بخش تر است.

برای اندازه گیری فشارخون، بازوبند مخصوص دستگاه فشارسنج به نخوی به دور بازو بسته می شود که لبه پایینی آن 5/2 سانتی متر بالاتر از چین آرنج قرار بگیرد.

سر گوشی پزشکی بر روی محل ضربان نبض سرخرگ بزرگ واقع در سطح داخلی آرنج قرار داده می شود. سپس بازوبند فشار سنج باد می شود. باید مراقب بود تا لباس فرد با گوشی تماس نداشته باشد زیرا ممکن است سر و صداهای ناشی از این تماس موجب محو شدن صداهای نبض شوند. باد کردن بازوبند تا حد تقریبا 30 میلی لیتر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک معمول یا تا بعد از قطع شدن نبض مچ دست ادامه می یابد.

چنان چه فشار سیستولیک معمول فرد نامشخص باشد، بازوبند تا 210 میلی لیتر جیوه با می شود. سپس دریچه بازوبند به آهستگی باز می شود تا فشار به تدریج (2 تا 3 میلی متر در هر ثانیه) کاهش می یابد. با پایین آمدن فشار، سطحی از فشار خون که در آن، نخستین ضربان نبض مچ دست لمس و یا ضربان ناحیه چین آرنج به وسیله گوشی شنیده می شود، از روس صفحه فشار سنج و یا سطح جیوه (در فشار سنج های جیوه ای) به ثبت می رسد.

این عدد نشان دهنده فشار سیستولی است. با ادامه تخلیه هوای بازوبند، صداها به تدریج محو می شوند. نقطه ای که در آن، صدا محو می شود به ثبت می رسد. این عدد، نشان دهنده فشار دیاستولی (پایین ترین میزان فشارخون موجود سرخرگ ها، در زمان استراحت قلب) است. اندازه گیری فشارخون را می توان دو یا چند بار تکرار کرد.

اگر محیط بازوی فرد بیش از اندازه معمولی باشد باید از بازوبند بزرگ تر استفاده کرد تا فشارخون، اشتباها بالاتر از اندازه طبیعی نشان داده نشود. تقریبا در 15 درصد افراد دارای فشارخون بالا ، محیط بازو بیش از 33 سانتی متر است.

نکات فشار خون و اندازه گیری آن

در افراد دچار بیماری دیابت و افراد مسن و افرادی که در هنگام بلند شدن ناگهانی از وضعیت نشسته دچار سرگیجه می شوند، فشارخون به طور زودگذر کاهش می یابد که به این حالت، کاهش فشارخون وضعیتی گفته می شود. به طور معمول نباید میان فشارخون در حالت نشسته و ایستاده، اختلاف قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد.

بر خلاف اعتقاد اغلب مردم، فشار سیستولیک در پیش بینی احتمال ابتلا به بیماری قلبی بیش تر از فشار دیاستولیک اهمیت دارد و پایین آوردن فشار سیستولیک در مواردی که به طور تنها (بدون بالابودن فشار دیاستولیک) افزایش یافته است ارزش بسیار دارد. پرفشاری سیستولیک بدون افزایش فشارخون دیاستولیک، “پرفشاری سیستولیک ایزوله یا مجزا” نام دارد و بیشتر در افراد بالای 65 سال روی می دهد. عدم درمان این وضعیت می تواند منجر به بیماری های قلبی یا سکته مغزی شود.

بعضی از افراد در هنگام مراجعه به مطب پزشک یا درمانگاه و بیمارستان دچار افزایش فشارخون می شوند، در حالی که وقتی فشارخون آنها در منزل اندازه گیری شود چنین افزایشی وجود ندارد. این افزایش، احتمالا در اثر اضطراب ناشی از حضور در محیط درمانی است. به این نوع پرفشاری خون، “افزایش فشارخون روپوش سفید” گفته می شود و معمولا افزایش فشار مزبور با افزایش ضربان قلب (تاکیکاردی؛) همراه نیست.

در مطالعاتی که اخیرا به عمل آمد، مشخص شد که کنترل مرتب فشارخون در منزل و با فشارسنج های معمولی یا فشارسنج های خودکار دیجیتال جدید، به اندازه پایش 24 ساعته فشارخون در بیمارستان دقیق و قابل اعتماد است و می توان بر اساس آن بیمار را تحت درمان پایین آورنده فشارخون قرار داد.

دیده شده است که در افراد مبتلا به افزایش فشارخون روپوش سفید، یک ساعت بعد از بازگشت به منزل، فشارخون به حد طبیعی می رسد. با اینکه اکثرا اعتقاد دارند این نوع افزایش فشارخون به درمان نیاز ندارد و درمان آن موجب کاهش فشارخون می شود و ضمنا افزایش فشار مزبور از عارضه سویی برخوردار نیست ولی با توجه به آنکه دیده شده است اغلب این افراد، طی سال بعد دچار ازدیاد فشارخون دایمی می شوند، کنترل هر ماه یک بار فشارخون این افراد ضرورت دارد.

منابع :

1. Complete family health guide; second edition-2005-Dorling Kindersely; British Medical Association
2. HARRISON’S PRINCIPLES OF INTERNAL MEDICINE;16 th edition-2005 – MC Graw Hill
3. NELSON; TEXT BOOK OF PEDIATRICS; 17th EDITION; 2005 – SAUNDERS
4. MOSBY’S MEDICAL , NURSING & ALLIED HEALTH DICTIONARY- Sixth edition- 2002
5. Barbara Bate’s guide to physical examination and history taking, 8th edition- 2003
6. www.labtests online.org
7. http://www.bbc.co.uk
8. http://www.mayoclinic.com
9. http://www.patients uptodate.com
10. http://www.healthguidance.org
11. http://en.wikipedia.org
12. http://family doctor.org
13. http://hypertension medicweb.org
14. http://www.acefitness.org
15.heart disease. about. Com
16.http://au.health.yahoo.com