کورتیزول (cortisol) یک هورمون استرس می باشد. بی خوابی باعث می شود که میزان “هورمون کورتیزول” در خون افزایش یابد. بی خوابی بر روی سیستم ایمنی بدن اثر نامطلوب دارد و باعث می شود بعضی از سلولهایی که با ویروسها و سلولهای سرطانی داده می کنند کاهش یابد. همچنین بی خوابی موجب می گردد که سلولهای چربی بدن بجای سلولهای عضلانی افزایش یابند و ممکن است باعث شود که روند پیری سرعت پیدا کند.
هورمون کورتیزول توسط غده فوق کلیه (آدرنال) و در پاسخ به استرسهایی که بر شما وارد می آید ترشح می گردد. این هورمون اصولا یک هورمون هوشیار کننده می باشد که باعث میگردد شما نسبت به استرس واکنش نشان دهید. مثلا وقتی که شما یک قرار ملاقات مهم دارید این هورمون در شما افزایش یافته و باعث می شود که حالتهای استرسی مثل افزایش ضربان قلب، تند شدن تنفس و عرق ریزش در شما ایجاد گردد. هنگامی که وضعیت استرس زا به پایان می رسد منجر به کاهش کورتیزول می شود. بطور طبیعی، هورمون کورتیزول قبل از خواب کاهش می یابد تا بدن را آماده یک وضعیت استراحت نماید. هورمون استرس، صبحها در هنگام برخواستن از خواب افزایش پیدا می کند تا باعث هوشیاری شما شود.
داشتن خواب خوب و کافی میتواند به مقابله با استرس و کاهش هورمون کورتیزول کمک نماید. یکی از دلایل شایعی که افراد از خواب خود کم می کنند آن است که صبحها خیلی زود از خواب بیدار می شوند تا قبل از شروع کار روزمره خود، به ورزش و تمرینات بدنی بپردازند. بسیاری از افراد ساعت ۵ صبح از خواب بیدار می شوند تا قبل از رفتن به سر کار خود، ورزش کنند. از نظر متخصصین خواب، این کار فقط باعث می شود که سلامتی فرد به خطر بیفتد و استرس او افزایش پیدا کند. صدمه ای که از بی خوابی به فرد می رسد ممكن است منافعی که از ورزش کردن به دست می آورد را از بین ببرد. براساس تحقیقی که در السكاه وست مینیستر لندن انجام شده، مشخص شده است که میزان استرس در افرادی که دیرتر از ساعت هفت و ۲۱ دقیقه صبح بیدار می شوند کمتر از سایر افراد می باشد.
یک راه مناسب برای اینکه خواب بیشتری داشته باشید آن است که در طی روز هم برای مدتی بخوابید. خوابیدن در بعد از ظهر (چرت زدن) می تواند بطور قابل توجهی کم خوابی شما را جبران نماید. پرهیز از خوردن چای و قهوه قبل از خواب می تواند به خواب شما کمک نماید. همچنین نوشیدن جوشانده های گیاهی باعث می گردد که خواب راحتی داشته باشید.
منابع :
1. Family doctor guide to stress, 1999-Wilkinson Greg, British Medical Association
