بیماری کبد چرب غیر الکلی (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease که به اختصار NAFLD خوانده می شود) ارتباط نزدیکی با عوامل زمینه ساز متابولیک مانند چاقی، فشار خون بالا، دیابت و دیس لیپیدمی دارد و ظهور هپاتیتی سندرم متابولیک در نظر گرفته می شود. احتمال ابتلا به کبد چرب غیر الکلی و به خصوص استئاتوهپاتیت غیر الکلی (nonalcoholic steatohepatitis) با افزایش شدت و تعداد مولفه های سندرم متابولیک، بیشتر می شود. چاقی یکی از عوامل زمینه ساز جدی بیماری “کبد چرب غیر الکلی” است.
کبد چرب غیر الکلی چیست؟
کبد چرب غیر الکلی به تجمع زیاد چربی (بیش از 5 درصد) در کبد گفته میشود به نحوی که این مصرف الکل یا دارو یا مواد مخدر نقشی در این وضعیت نداشته باشند. کبد چرب یک بیماری مزمن است که در سرتاسر دنیا رو به افزایش بوده و برای درمان افراد بسیار زیادی از پرسنل پزشکی ( از پزشک عمومی گرفته تا پزشکان متخصص قلب و عروق و گوارش و داخلی ) را میتواند درگیر نماید. بروز این بیماری جنبه های مختلف دارد صرفا تجمع چربی در اطراف کبد باشد که وضعیتی خوش خیم به نظر میرسد یا مشکلات جدی تری مانند استئاهپاتیت غیر الکلی (nonalcoholic steatohepatitis) ایجاد نماید که در 10 تا 25 درصد موارد کبد چرب غیر الکلی دیده میشود.
یک سوم از بیماران مبتلا به استئاهپاتیت غیر الکلی ممکن است به سیروز کبد و سایر عوارض جدی کبدی مانند سرطان سلولهای کبدی (کارسینوم هپاتوسلولار) دچار شوند. در یک مطالعه فرا تحلیلی مشخص شد متوسط مدت زمانی که لازم است تا یک بیمار مبتلا به کبد چرب غیر الکلی با استئاتوز ساده بدون فیبروز یک مرحله پیشرفت در بیماری را تجربه نماید، 14.3 سال است در حالی که در صورت ابتلا به استئاهپاتیت غیر الکلی مدت زمانی که طول میکشد تا وضعیت به مرحله فیبروز برسد به 7.1 سال کاهش می یابد.
پژوهش ها نشان می دهند افزایش بیماری کبد چرب غیر الکلی و بار درمانی آن به موازات همه گیر شدن چاقی و سندرم متابولیک، افزایش یافته است و این یافته ها با جمع آوری داده های تاریخ طبیعی تایید می شود.
شواهد نشان می دهند کاهش هپاتیت ب مزمن به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز سرطان کبد جای خود را به ظهور کبد چرب غیر الکلی به عنوان عامل افزایش سرطان کبد داده است. به علاوه بیماران کبد چرب غیر الکلی نسبت به کل جمعیت مرگ و میر بیشتری دارند به طوری که سه عامل اصلی مرگ و میر به بیماری های قلبی عروقی، بدخیمی و عوامل مربوط به کبد نسبت داده میشوند.
میزان شیوع کبد چرب غیر الکلی
شیوع این بیماری در آسیا با نرخ 27.4 درصد، کمی بیشتر از شیوع کلی آن در دنیا براورد می شود. با این حال در کشورهای پیشرفته تر آسیایی از جمله سنگاپور شیوع آن بالاتر از این مقدار بوده و تا 40 درصد میرسد.
چاقی
چاقی یک عامل زمینه ساز مهم برای کبد چرب غیر الکلی محسوب میشود. در جراحی باریاتریک (جراحی چاقی) که موارد شدیدی در طیف چاقی مراجعه می کنند، مطالعات نشان می دهند کبد چرب غیر الکلی و استئاهپاتیت غیر الکلی به ترتیب 66 – 91 درصد و 34 – 37 درصد از بیماران را درگیر کرده است. این یافته ها با مطالعه فرا تحلیلی اخیر که ارتباط وابستگی بین شاخص توده بدنی (BMI) و کبد چرب غیر الکلی را نشان میدهد نیز سازگاری دارد. بر اساس این تحقیقات چنین نتیجه گیری می شود که افراد چاق 3.5 برابر دیگران در خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی قرار دارند.
لازم به ذکر است توزیع چربی ممکن است مهمتر از چاقی کلی بدن باشد که در شاخص توده بدنی اندازه گیری میشود. چاقی در میانه بدن ارتباط نزدیکتری با مقاومت به انسولین دارد که بخشی جدایی ناپذیر از بیماری کبد است. گزارشها و پژوهش های متعددی بیان میکنند که کبد چرب غیر الکلی ممکن است در افراد لاغری که چربی میانه بدن دارند نیز اتفاق بیفتد. این موضوع به خصوص برای مردم آسیایی مهم است چرا که جمعیت جنوب آسیا به خصوص شبه قاره هند چربی بیشتری در میانه بدن دارند که خطر کبد چرب غیر الکلی را بیشتر میکند.
